ବିହାର ୨୮/ଜୁନ୍ : ବିହାର ଦେଶର ପ୍ରଥମ ରାଜ୍ୟ ହେବାକୁ ଯାଉଛି ଯେଉଁଠାରେ ମୋବାଇଲ୍ ମାଧ୍ୟମରେ ଅନଲାଇନ୍ ଭୋଟ୍ ଦିଆଯିବ। ଏହି ଇ-ଭୋଟିଂ ୨୮ ଜୁନ୍ ରେ ବିହାର ୨୦୨୫ ର ପୌରପାଳିକା ଏବଂ ଉପ-ନିର୍ବାଚନ ପାଇଁ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହେବ। ଏହି ସିଷ୍ଟମରେ ୫୧,୧୫୫ ଭୋଟର ପଞ୍ଜିକରଣ କରିଛନ୍ତି, ଯେଉଁଥିରେ ୨୬,୦୩୮ ପୁରୁଷ ଏବଂ ୨୫,୧୧୭ ମହିଳା ଭୋଟର ଅଛନ୍ତି। ପାଟନା, ପୂର୍ବ ଚମ୍ପାରଣ, ରୋହତାସ, ଗୟା, ବକ୍ସର, ବାଙ୍କା, ସରନ ଏବଂ ସିୱାନ ପୌରପାଳିକାରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହେବାକୁ ଥିବା ଏହି ନିର୍ବାଚନରେ, ବକ୍ସରରୁ ସର୍ବାଧିକ ସଂଖ୍ୟକ ପଞ୍ଜିକରଣ ହୋଇଛି। ବିହାର ରାଜ୍ୟ ନିର୍ବାଚନ କମିଶନ ଦ୍ୱାରା ଏହି ଇ-ଭୋଟିଂ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଉଛି।ସ୍ଥାନୀୟ ସଂସ୍ଥା ଅର୍ଥାତ୍ ପୌର ସଂସ୍ଥା ନିର୍ବାଚନ ପରିଚାଳନା ପାଇଁ କମିଶନ ଦାୟୀ। ସରଳ ଭାଷାରେ କହିବାକୁ ଗଲେ, ଯେତେବେଳେ ଜଣେ ଭୋଟର ମୋବାଇଲ୍ ମାଧ୍ୟମରେ ଯେକୌଣସି ସ୍ଥାନରୁ ଭୋଟ୍ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରନ୍ତି, ତାହାକୁ ଇ-ଭୋଟିଂ କୁହାଯାଏ। ବିହାର ରାଜ୍ୟ ନିର୍ବାଚନ କମିଶନର ଦୀପକ ପ୍ରସାଦ ଗଣମାଧ୍ୟମରେ କହିଛନ୍ତି, “ଦେଶରେ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ବିହାର ରାଜ୍ୟରେ ଏହା ହେବାକୁ ଯାଉଛି। ଏହା ବିଶ୍ୱର କେବଳ କିଛି ଦେଶରେ ଘଟୁଛି, ଯାହା ମଧ୍ୟରୁ ଏଷ୍ଟୋନିଆ ଏକ ଉଦାହରଣ। ଆମେ ଜୁନ୍ ୧୦ ରୁ ଜୁନ୍ ୨୨ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଅଭିଯାନ ଚଳାଇଥିଲୁ। ରିଟର୍ଣ୍ଣିଂ ଅଫିସରଙ୍କ ଦଳ ଇ-ଭୋଟିଂ ବିଷୟରେ ଲୋକଙ୍କୁ ସଚେତନ କରିଥିଲେ। ହେଲ୍ପ ଡେସ୍କ, ରାଲି ଏବଂ ପୋଷ୍ଟର ମାଧ୍ୟମରେ ପ୍ରଚାର କରାଯାଇଥିଲା। ଏହାର ଫଳାଫଳ ଉତ୍ସାହଜନକ।” ଏହି ନିର୍ବାଚନରେ ମୁଖ୍ୟ ପରିଷଦ, ଉପମୁଖ୍ୟ ପରିଷଦ ଏବଂ ୱାର୍ଡ କାଉନସିଲର ପଦ ପାଇଁ ମୋଟ ୫୭୦ ଜଣ ପ୍ରାର୍ଥୀ ନିର୍ବାଚନ ମଇଦାନରେ ଅଛନ୍ତି। ଏହି ସୁବିଧା ସେହି ଭୋଟରମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଯେଉଁମାନେ ବରିଷ୍ଠ ନାଗରିକ, ଦିବ୍ୟାଙ୍ଗ, ଗୁରୁତର ରୋଗରେ ପୀଡିତ, ଗର୍ଭବତୀ ମହିଳା କିମ୍ବା ପ୍ରବାସୀ ଶ୍ରମିକ। ପାରମ୍ପରିକ ମତଦାନ ସକାଳ ୭ଟାରୁ ସନ୍ଧ୍ୟା ୫ଟା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଚାଲିବ, ଯେତେବେଳେ ଇ-ଭୋଟିଂ କେବଳ ସକାଳ ୭ଟାରୁ ଅପରାହ୍ନ ୧ଟା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସମ୍ଭବ ହେବ। ଯେଉଁ ଭୋଟରମାନେ ଇ-ଭୋଟିଂ ପାଇଁ ନିଜକୁ ପଞ୍ଜିକୃତ କରିଛନ୍ତି ସେମାନଙ୍କୁ ସେମାନଙ୍କ ମୋବାଇଲରେ ଏକ ଆପ୍ ଡାଉନଲୋଡ୍ କରିବାକୁ ପଡିବ। ପୌରପାଳିକାର ସାଧାରଣ ନିର୍ବାଚନ ପାଇଁ ଏବଂ ଉପନିର୍ବାଚନ ପାଇଁ SECBIHAR- 2025 ଆପ୍ ବ୍ୟବହାର କରାଯିବ। ଏହି ଆପ୍ କେବଳ ପଞ୍ଜିକୃତ ମୋବାଇଲ୍ ନମ୍ବରରେ କାମ କରିବ। ରାଜ୍ୟ ନିର୍ବାଚନ କମିଶନ ୱେବସାଇଟ୍ ମାଧ୍ୟମରେ ଏହାର ଏକ ବିକଳ୍ପ ମଧ୍ୟ ଉପଲବ୍ଧ, କିନ୍ତୁ ତାହା ମଧ୍ୟ କେବଳ ପଞ୍ଜିକୃତ ମୋବାଇଲ୍ ନମ୍ବରରୁ ସକ୍ରିୟ ହେବ।
ନିର୍ବାଚନ କମିଶନର ଦୀପକ ପ୍ରସାଦ କହିଛନ୍ତି, “ଭୋଟଦାନରେ କୌଣସି ପ୍ରକାରର ଭୁଲକୁ ଏଡାଇବା ପାଇଁ, କେବଳ ପଞ୍ଜିକୃତ ମୋବାଇଲ୍ ନମ୍ବରରୁ ଭୋଟ୍ ବୈଧ ହେବ। ସର୍ବାଧିକ ଦୁଇ ଜଣ (ସ୍ୱାମୀ-ସ୍ତ୍ରୀ ପରି) ଗୋଟିଏ ନମ୍ବରରୁ ଭୋଟ୍ ଦେଇପାରିବେ। ଏହି ପରୀକ୍ଷଣକୁ ଭଲ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ମିଳିଛି। ସିୱାନ, ପୂର୍ବ ଚମ୍ପାରଣ ସହିତ, ଦୁବାଇ ଏବଂ କାତାର ଭଳି ଦେଶରେ ରହୁଥିବା ପ୍ରବାସୀ ଭୋଟରମାନେ ମଧ୍ୟ ପଞ୍ଜିକରଣ କରିଛନ୍ତି।” ସେ କହିଛନ୍ତି, “ଯଦି କୌଣସି ଭୋଟରଙ୍କ ସାହାଯ୍ୟ ଆବଶ୍ୟକ ହୁଏ, ତେବେ ୱେବସାଇଟରେ ଏକ ହେଲ୍ପଲାଇନ୍ ସୁବିଧା ଅଛି। ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ବହୁତ ସରଳ ରଖାଯାଇଛି। ଭୋଟରଙ୍କୁ ପଦକ୍ଷେପ କ୍ରମେ ଅନୁସରଣ କରି ତାଙ୍କ ପସନ୍ଦର ପ୍ରାର୍ଥୀଙ୍କୁ ଭୋଟ୍ ଦେବାକୁ ପଡିବ।” ଏହା ସହିତ, ନିର୍ବାଚନ କମିଶନ ଭୋଟ୍ ପାଇଁ ଇ-ଭୋଟିଂ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ କିଛି ସତର୍କତା ମଧ୍ୟ ଜାରି କରିଛନ୍ତି। ନିର୍ବାଚନ କମିଶନ ଇ-ଭୋଟିଂ ସମୟରେ କିଛି ସତର୍କତା ଅବଲମ୍ବନ କରିବାକୁ ମଧ୍ୟ କହିଛନ୍ତି: କେବଳ ଆପଣଙ୍କର ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ସ୍ମାର୍ଟ ଫୋନ୍ ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତୁ। ପଞ୍ଜିକରଣ ଏବଂ ଭୋଟ ଦେବା ପାଇଁ ସମାନ ମୋବାଇଲ୍ ନମ୍ବର ଏବଂ ଫୋନ୍ ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତୁ। ଆପଣଙ୍କର OTP କାହା ସହିତ ସେୟାର କରନ୍ତୁ ନାହିଁ। ଅଜଣା ଲିଙ୍କ୍ କିମ୍ବା ନକଲି ଭୋଟିଂ ଆପ୍ ଉପରେ କ୍ଲିକ୍ କରନ୍ତୁ ନାହିଁ। ସନ୍ଦିଗ୍ଧ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ବିଷୟରେ ବିହାର ରାଜ୍ୟ ନିର୍ବାଚନ କମିଶନଙ୍କ ହେଲ୍ପଲାଇନ୍ ନମ୍ବରକୁ ରିପୋର୍ଟ କରନ୍ତୁ। ବିହାର ଦୀର୍ଘ ସମୟ ଧରି ପ୍ରବାସ ସମସ୍ୟାର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେଉଛି। ସମାଜବିଜ୍ଞାନୀଙ୍କ ମତରେ, ଏଠାରେ କମ୍ ଭୋଟିଂର ଏହା ଏକ ପ୍ରମୁଖ କାରଣ। ଏହି କାରଣରୁ, ରାଜ୍ୟ ନିର୍ବାଚନ କମିଶନ ଏହି ପଦକ୍ଷେପକୁ “ଭୋଟଦାନ ପ୍ରତିଶତ ବୃଦ୍ଧି କରିବାର ଏକ ବଡ଼ ଉପାୟ” ଭାବରେ ଦେଖୁଛନ୍ତି। କିନ୍ତୁ ତୃଣମୂଳ ସ୍ତରରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିବା ସାମାଜିକ କର୍ମୀମାନେ ଏହା ଉପରେ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠାଉଛନ୍ତି।
ସମାଜସେବୀ ଶାହିନା ପରୱିନ କୁହନ୍ତି, “ମୋବାଇଲ୍ ଫୋନ୍ ମହିଳା ଏବଂ ବୟସ୍କଙ୍କ ପାଖରେ ନାହିଁ। ଅଧିକାଂଶ ମହିଳାଙ୍କ ପାଖରେ ସାଧାରଣ ଫୋନ୍ ନାହିଁ, ସ୍ମାର୍ଟଫୋନ୍ ଅଛି। ଏହା ବ୍ୟତୀତ, ପଞ୍ଜିକରଣ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ପଢ଼ିବା ଏବଂ ଲେଖିବା ମଧ୍ୟ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ, ଯାହା ତାଲିମ ବିନା ମହିଳା ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ବର୍ଗଙ୍କ ପାଇଁ କଷ୍ଟକର।”
ରୋହତାସର ତିଲାଉଥୁର ପୂର୍ବତନ ୱାର୍ଡ କାଉନସିଲର ରିଙ୍କୁ ଦେବୀ କୁହନ୍ତି, “ଆମେ ଛୋଟ ଫୋନ୍ (ଫିଚର୍ ଫୋନ୍) ବ୍ୟବହାର କରୁ। ଏହି ଯୋଜନା ଆମ ପାଇଁ ବେକାର। ଯେଉଁମାନଙ୍କ ପାଖରେ ସ୍ମାର୍ଟଫୋନ୍ ଅଛି ସେମାନେ ହିଁ ଏହାର ଲାଭ ନେଇପାରିବେ।”
